Πολλοί μαθητές που αγαπούν τη φυσική και εκδηλώνουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την επιστήμη της αστροφυσικής. Με αφορμή αυτά τα όνειρα θελήσαμε να κάνουμε μία παρουσίαση ξεκινώντας αρχικά με τη σχέση δύο κλάδων: Αστρονομίας και Αστροφυσικής.

Περιγραφή επαγγέλματος

Ως αντικείμενο έχουν τη  μελέτη των πλανητών, των αστέρων, των γαλαξιών, του σύμπαντος, αλλά και των ιδιοτήτων της ύλης από την οποία αποτελούνται.

Ο αστρονόμος ασχολείται με τη συλλογή και την επεξεργασία στοιχείων που παρέχουν πληροφορίες για την κατανομή, την κίνηση, τις φυσικές ιδιότητες, τη σύσταση και την εξέλιξη της ύλης στο Σύμπαν, καθώς και για τη δομή του Σύμπαντος ως ολότητας.

Ο αστροφυσικός εξετάζει τη χημική σύσταση και τα φυσικά χαρακτηριστικά των ουράνιων σωμάτων, καθώς και τις συνθήκες σ’ αυτά και τον περιβάλλοντα χώρο, εφαρμόζοντας μεθόδους από τη θεωρία της Φυσικής. Ένας αστροφυσικός είναι ένας επαγγελματίας ερευνητής που αξιολογεί και αναλύει τη φυσική των αστρονομικών παρατηρήσεων.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η  αστρονομία ασχολείται κυρίως με την παρατήρηση, ενώ η η αστροφυσική ασχολείται με τις εξηγήσεις αυτών των παρατηρήσεων, αν και αυτός που παρατηρεί

Ο αστρονόμος -αστροφυσικός μελετά το μέγεθος και το σχήμα της Γης, τις ιδιότητες της ατμόσφαιρας και της μεσοαστρικής ύλης, υπολογίζει τις θέσεις των πλανητών, την τροχιά των κομητών, των αστεροειδών και άλλων ουράνιων σωμάτων με τη μέθοδο της αναλυτικής παρατήρησης, στατιστικών μελετών και τη χρήση πολύπλοκων φωτογραφικών τεχνικών και 14 ειδικών οργάνων, όπως το τηλεσκόπιο και ο αστρογράφος.

Ο ρόλος και οι ευθύνες ενός αστροφυσικού μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ανάπτυξη αστροφυσικών θεωριών και εφαρμογή ερευνητικών τεχνικών για τη δοκιμή αυτών των θεωριών
• Διαρκής ενημέρωση για τις τελευταίες έρευνες στον τομέα
• Συμβολή δεδομένων και έρευνας στο πεδίο
• Ανάλυση και ανάπτυξη προγραμμάτων και εργαλείων για τη βελτίωση της έρευνας
• Διευκόλυνση επιστημονικών πειραμάτων για να μάθουν περισσότερα για το σύμπαν

Εκπαίδευση –Σπουδές

Τα τμήματα Φυσικής είναι του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων- Πατρών-Κρήτης-Ε.Κ.Π.Α-Α.Π.θ.-Θεσσαλίας-και του ΔΙ.ΠΑ.Ε.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στα τμήματα της Φυσικής του Ε.Κ.Π.Α και στο  Α.Π.Θ υπάρχει και τομέας- κατεύθυνση στην Αστροφυσική, Αστρονομία και Μηχανική. Ενώ στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων υπάρχει τομέας Αστρογεωφυσικής ενώ στην Κρήτη υπάρχει ο τομέας της Αστροφυσικής και Διαστημικής Φυσικής. Στο Πανεπιστήμιο Πατρών  στο 7ο εξάμηνο  η 4η κατεύθυνση που μπορεί να επιλέξουν οι φοιτητές αφορά τη Θεωρητική, Υπολογιστική Φυσική και Αστροφυσική. Τέλος στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας η  μία από τις 4 κατευθύνσεις του τμήματος είναι η Θεωρητική Φυσική και Αστροφυσική. Ένας  Αστροφυσικός χρειάζεται  καλές γνώσεις Μαθηματικών και Φυσικής όπως επίσης και σε μεγάλο βαθμό γνώσεις προγραμματισμού και υπολογιστών. Μετά το πρώτο πτυχίο, θα χρειαστεί να εμβαθύνετε με κάποιο μεταπτυχιακό πάνω στην Αστροφυσική, τη θεωρητική Φυσική ή τη διαστημική Φυσική και τις διαστημικές τεχνολογίες

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στο ΕΚΠΑ λειτουργεί ΠΣΜ «Φυσική» με ειδίκευση στην Αστροφυσική. Επίσης το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Αστροφυσικής – ΙΤΕ, προσφέρει για το ακαδημαϊκό έτος 2023-24 υποτροφίες για απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (Master) σε Αστροφυσική και Διαστημική Φυσική μέσα σε 1 έτος, καθώς και Διδακτορικό Δίπλωμα (PhD) σε Θεωρητική ή Παρατηρησιακή Αστροφυσική σε 3 έτη. Στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης  υπάρχει συνεργασία με το Αστεροσκοπείο Σκίνακα, όπου  ομάδες μαθητών και φοιτητών και από τη Γερμανία επισκέπτονται το Τμήμα και το Αστεροσκοπείο σε ετήσια βάση και εκπαιδεύονται σε σύγχρονα θέματα αστροφυσικής και στη χρήση των τηλεσκοπίου 1.3μ καθώς και των οργάνων του. Στην  Ελλάδα υπάρχει και η Ελληνική Αστρονομική Εταιρεία (ΕΛ.ΑΣ.ΕΤ.), η οποία αποτελεί τον επίσημο φορέα οργάνωσης των Ελλήνων που ασχολούνται επαγγελματικά με την έρευνα και διδασκαλία σε θέματα αστρονομίας και αστροφυσικής.

Μετά τις μεταπτυχιακές σπουδές ακολουθεί το διδακτορικό το οποίο περιλαμβάνει μία σημαντική και καινοτόμα έρευνα σε κάποιον τομέα που μπορεί να σας κάνει να ξεχωρίσετε σε παγκόσμιο επίπεδο. Φυσικά κάποιος μπορεί να ξεκινήσει με ένα πτυχίο στα Μαθηματικά, αλλά η μετέπειτα πορεία θα είναι σχεδόν η ίδια. Επειδή η σύγχρονη Αστροφυσική καλύπτει ένα μεγάλο εύρος των θετικών επιστημών ακόμη και εάν ξεκινήσετε με βασικές σπουδές στη  Βιολογία, Χημεία ή Γεωλογία, στη συνέχεια με μεταπτυχιακές σπουδές και ένα διδακτορικό στην Αστροφυσική, έχετε τη δυνατότητα να είσαστε ένας από τους καταξιωμένους αστροφυσικούς. Για άλλη μια φορά διαπιστώνουμε τη διαφοροποιημένη σταδιοδρομία που προκύπτει μέσα από σπουδές οι οποίες μέσα από τη διεπιστημονικότητα που τις χαρακτηρίζει, δίνεται η δυνατότητα για μια εναλλακτική προοπτική καριέρας.

Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες

• παρατηρητικότητα,
• μεθοδικότητα,
• προγραμματισμός και συνέπεια
• ευρύτητα πνεύματος,
• ευελιξία,
• αντιληπτική ικανότητα όσο αφορά το χώρο,
• επικοινωνιακές δεξιότητες
• ικανότητα στα μαθηματικά και δημιουργικότητα.

Τομείς Απασχόλησης και Προοπτικές Αγοράς Εργασίας

• στον ιδιωτικό
• στο δημόσιο τομέα,
• ως εκπαιδευτικός στη μέση ή ανώτατη εκπαίδευση
• σε υπουργεία,
• οργανισμούς,
• αστεροσκοπεία,
• ινστιτούτα ερευνών,
• μουσεία,
• πλανητάρια, αλλά και
• σε ιδιωτικές επιχειρήσεις κατασκευής αστρονομικών οργάνων, αεροσκαφών και διαστημοπλοίων.

Οι προοπτικές απασχόλησης θεωρούνται θετικές λόγω της εξέλιξης της διαστημικής επιστήμης, ενώ ανοίγονται οι επαγγελματικοί ορίζοντες στους τομείς της ανάλυσης των δεδομένων που συλλέγονται από πυραύλους και διαστημόπλοια, του προγραμματισμού αστρονομικών παρατηρήσεων μέσω διαστημικών οχημάτων και σύγχρονων αστρονομικών οργάνων.

Οι αστροφυσικοί μπορούν να αναμένουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά εργασίας

• Συχνή χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και άλλου τεχνικού εξοπλισμού
• Ερμηνεία μεγάλου όγκου δεδομένων
• Χρήση σε βάθος μαθηματικών και ερευνητικών δεξιοτήτων
• Συχνή επικοινωνία με άλλους ερευνητές

Η συνεχής ενημέρωση για τα νέα επιστημονικά δεδομένα και τις τεχνολογικές εξελίξεις, η συμμετοχή σε συνέδρια και ερευνητικές μελέτες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό αλλά και η σε βάθος γνώση της νομοθεσίας που αφορά στο αντικείμενο των δραστηριοτήτων του, αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την άσκηση του επαγγέλματός.

Πηγή: employ.edu.gr / Σύνταξη: Ζωγραφιά Βακάλογλου, Σύμβουλος Σταδιοδρομίας